دو نوع موضوع انتخاباتی  در انتخابات کشورمان وجود دارد که یکی می تواند برای کشورمان خطر آفرین و دیگری فرصت آفرین باشد :

۱-موضوع رقابت انتخاباتی کشور محور

۲- موضوع رقابت انتخاباتی فرد محور

۱- موضوع رقابت انتخاباتی کشور محور  : موضوع رقابت انتخاباتی کشور محور  عبارت  از شرح تمامی مشکلات ، کاستی ها و ناکامیهایی است که کشورمان با آن روبرو می باشد. بدیهی است که هر یک از نفرات شرکت کننده در رقابت انتخاباتی از زاویه دید خود به شرح مشکلات و کاستیهایی که به ذهنش می رسد می پردازد. او به همراه شرح مشکل راههایی را برای برونرفت از مشکلات ارائه می نماید. البته  در این نوع از شیوه رقابت ،نامزدها می توانند برخی از  رهیافتها یا کاستی هایی که کشور در دوره قبلی   ریاست جمهوری  با آن روبرو بوده است شرح دهند .اما در این نوع از رقابت آنچه که کمتر از همه به چشم می آیند خرده گیری بر شخصیت و فردیت افراد شرکت کننده در رقابت می باشد.

۲- موضوع رقابت انتخاباتی فرد محور : در موضوع رقابت انتخاباتی فرد محور تمرکز اصلی بر اشخاص شرکت کننده در رقابت می باشد. هر یک از افراد سعی می کنند ضعفهای شخصی و عیوبی که رقبا در گذشته  داشته اند برجسته نمایند.

اوج رویکرد فردمحورانه  در انتخابات ریاست جمهوری  را می توان در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ مشاهده نمود.هر یک از افراد رقیب  با یاری گرفتن از بیرحمانه ترین روشها سعی در نابود کردن شخصیت رقیب انتخاباتی خود نمود . طرح هاله نور ،  پول گرفتن فلان نامزد  از .... ،   مباحثی که  نه در مناظره انتخاباتی بلکه  در دادگاه و طی طرح شکایت  بایستی انجام می شد و سرانجام جمع کردن کاستی های بنیادین  منتج شده از ناآگاهی های کارگزاران اقتصادی و اجتماعی کشور در دولتهای متوالی پس از انقلاب و همه را بر سر تنها یک فرد خراب کردن  ، اوج نگاه فردمحورانه به موضوع انتخابات بود.

خاطره تلخ آن انتخابات و تخریب شخصیتی  و کینه های بوجود آمده ناشی از نگاه فرد محورانه به انتخابات ریاست جمهوری انگیزه ای شد تا برخی از بازندگان نتوانند زیر بار پذیرش نتایج بروند . یک سوال مهم در آن انتخابات هیچگاه طرح نگردید و به بوته آزمایش کشیده نشد : با چنین رویکرد فرد محورانه ای چنانچه پس از انتخابات به جای رییس جمهور کنونی  نتیجه به نفع رقیب او رقم می خورد آیا رفتاری مشابه رفتار شکست خوردگان انتخابات ۸۸ از سوی رییس جمهور محترم فعلی صورت نمی گرفت. تاریخ هیچگاه این امکان را به ما نخواهد داد تا پاسخ درستی برای این پرسش پیدا کنیم . ما نیز هیچگاه توانایی داوری در این مورد را نخواهیم داشت  . به هر حال با چنین رویکرد فرد محورانه ای  نامزدها به جای تبریک گویی به فرد برنده  پی آمد های فاجعه بار پس از انتخابات را باعث شدند .پیروز واقعی انتخابات سال ۱۳۸۸ کشورهای رقیب ما در عرصه جهانی بودند .کشورهایی که پیروزی خود را در واگرایی اقشار اجتماعی و نفرت گروههای اجتماعی کشورمان  از یکدیگر می دانند. برای آنها اهمیت ندارد که در کشورمان اصولگرا حاکم است یا اصلاح طلب . آنچه آنها را ناراحت می کند اقتدار و استقلال ایران می باشد. اگر برای آنها حرفهای زیبا ،حقوق بشر و گفتگوی انسانی مهم بود کشورمان را در دوران ریاست جمهوری آقای خاتمی در محور شرارت قرار نمی دادند. و چنانچه آنان از سنتگرایان یا اصولگرایان واهمه داشتند ، خوف انگیز ترین گروههای سنت گرا و اصولگرا  را به کشورهای رقیب خود گسیل نمی کردند تا جنایتهای تروریستی  را به نام اسلام انجام دهند.

مبهم بودن این دو شیوه رقابت انتخاباتی در گذشته باعث شده است تا برخی در کشورمان طولانی شدن دوره رقابت انتخاباتی را تهدیدی برای امنیت ملی کشورمان بدانند.   رویکرد فرد محورانه بویژه اگر دوره انتخابات طولانی تر شود می تواند  تهدیدهای زیادی را متوجه امنیت ملی کشورمان کند . این در حالی است که  رویکرد کشور محورانه میتواند دوره طولانی انتخابات ریاست جمهوری را به دوره ای طلایی برای کشورمان تبدیل کند . باعث آشنایی مردم کشورمان با مشکلاتی که در پیش روی کشور و رئیس جمهور بعدی قرار دارد شده و  مردم و گروههای اجتماعی در جریان عمق مشکلات کشور قرار بگیرند . نقشی که هریک از گروههای اجتماعی در ایجاد مشکلات داشته اند مورد بررسی قرار گیرد .راههای برونرفت از مشکلات به بحث گذاشته شود.  در نهایت دوره طولانیتر رقابت انتخاباتی می تواند به نزدیکی دیدگاههای اقشار متنوع فکری و اجتماعی کشور شده و به همدلی اجتماعی بیانجامد.

یکی از پی آمد های جالب رویکرد کشور محور در  انتخابات ریاست جمهوری خوشحالی رقبا از پیروزی رقیب و بویژه پیروزی جناح رقیب در انتخابات ریاست جمهوری می باشد. چرا که پیروزی جناح رقیب در انتخابات باعث می شود جناح رقیب و بدنه اجتماعی آن با واقعیاتی که نگاههای نویی را طلب می کند و گروههای اجتماعی قبلی آنها را در طول مدیریت خود تجربه کرده اند آشنا شوند.  به این ترتیب همه گروههای متفاوت اجتماعی  به مرحله جدیدی در زیست اجتماعی خود می رسند. در قسمت بعدی به این موضوع بیشتر خواهیم پرداخت.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا